فیزیوتراپی پس از جراحی کمر و ستون فقرات نقش مهمی در بهبودی و توانبخشی بیمار دارد. فیزیوتراپی به بازیابی عملکرد، کاهش درد و بهبود تحرک کمک می کند. جراحی کمر و ستون فقرات معمولاً زمانی در نظر گرفته میشود که درمانهای غیرجراحی نتوانند علائم را کاهش دهند یا شرایط خاصی برای سلامتی بیمار خطرآفرین باشد. تصمیم برای ادامه جراحی کمر و ستون فقرات معمولاً پس از ارزیابی کامل توسط متخصص ستون فقرات، شامل شرح حال دقیق پزشکی، معاینه فیزیکی و مطالعات تصویربرداری مانند اشعه ایکس، ام آر آی یا سی تی اسکن گرفته می شود. مزایا و خطرات احتمالی جراحی به دقت سنجیده می شود و درمان های کمتر تهاجمی اغلب قبل از در نظر گرفتن گزینه های جراحی از بین می روند.
فیزیوتراپی پس از جراحی کمر و ستون فقرات عوارض ناشی از جراحی را به حداقل می رساند و شانس موفقیت آمیز بودن جراحی را نیز افزایش می دهد.
بیشتر بخوانید : روشهای فیزیوتراپی کمردرد
مهم ترین دلایلی که جراحی کمر و ستون فقرات توصیه می شود؟
فتق یا برآمدگی دیسک: زمانی که یک دیسک در ستون فقرات بیرون زده یا پاره می شود و اعصاب مجاور را تحت فشار قرار می دهد و باعث درد، بی حسی یا ضعف می شود که به درمان های محافظه کارانه مانند فیزیوتراپی، داروها یا تزریق پاسخ نمی دهد.
تنگی کانال نخاعی: وضعیتی که در آن کانال نخاعی باریک می شود و به نخاع و اعصاب فشار وارد می کند. اگر این بیماری باعث درد شدید، ضعف یا مشکلات در راه رفتن و تعادل شود، ممکن است جراحی لازم باشد.
بیماری دژنراتیو دیسک: زمانی که دیسکهای بین مهرهای به دلیل افزایش سن یا ساییدگی خراب میشوند و منجر به درد مزمن یا بیثباتی در ستون فقرات میشوند که با درمانهای دیگر برطرف نمیشود.
اسکولیوز و سایر ناهنجاریهای ستون فقرات: انحنا یا تغییر شکل قابل توجه ستون فقرات که پیشرفت میکند یا باعث درد شدید و اختلال عملکردی میشود ممکن است نیاز به مداخله جراحی داشته باشد.
بی ثباتی ستون فقرات: شرایطی مانند اسپوندیلولیستزیس (که در آن یک مهره روی مهره دیگری می لغزد) می تواند باعث بی ثباتی در ستون فقرات شود که منجر به درد یا علائم عصبی می شود. ممکن است برای تثبیت ستون فقرات به جراحی نیاز باشد.
شکستگیها: شکستگیهای شدید ستون فقرات، اغلب به دلیل تروما یا پوکی استخوان، میتواند نیاز به جراحی برای تثبیت ستون فقرات و جلوگیری از آسیب به نخاع داشته باشد.
سایر دلایل
عفونت ها: عفونت های ستون فقرات، مانند استئومیلیت یا دیسکیت، ممکن است به دبریدمان جراحی (برداشتن بافت عفونی) و تثبیت نیاز داشته باشند.
تومورها: تومورهای خوش خیم و بدخیم در داخل یا اطراف نخاع می توانند اعصاب و نخاع را تحت فشار قرار دهند و اغلب نیاز به برداشتن یا کاهش جراحی دارند.
سیاتیک مزمن: درد عصب سیاتیک مزمن که با درمان های محافظه کارانه بهبود نمی یابد ممکن است به مداخله جراحی برای کاهش فشار روی عصب سیاتیک نیاز داشته باشد.
درمانهای محافظهکار ناموفق: زمانی که درمانهای غیرجراحی مانند داروها، فیزیوتراپی، تزریق استروئید اپیدورال و سایر مداخلات پس از یک دوره معقول (معمولاً شش ماه تا یک سال) تسکین نمیدهند.
نقایص عصبی: علائم عصبی پیشرونده مانند بی حسی شدید، ضعف، یا از دست دادن کنترل روده یا مثانه (سندرم دم اسب) ممکن است نیاز به مداخله جراحی فوری داشته باشد.
فرایند فیزیوتراپی پس از جراحی کمر و ستون فقرات
1. ارزیابی اولیه
ارزیابی: ارزیابی کامل از عملکرد پایه، سطوح درد، دامنه حرکتی و وضعیت کلی بدنی بیمار.
تعیین هدف: تعیین اهداف کوتاه مدت و بلند مدت برای بهبودی با همکاری بیمار و تیم پزشکی.
2. مرحله اولیه پس از عمل (1-4 هفته)
مدیریت درد: تکنیک هایی مانند سرما و گرما درمانی، ماساژ ملایم و داروهای مسکن مناسب.
تمرینات حرکتی: تشویق به حرکات ملایم و راه رفتن برای جلوگیری از سفتی و بهبود گردش خون.
تمرینات تنفسی: برای جلوگیری از عوارض تنفسی، به ویژه پس از بیهوشی عمومی مهم است.
3. فاز تحت حاد (4-12 هفته)
تمرینات تقویتی: معرفی تدریجی تمریناتی برای تقویت عضلات مرکزی، عضلات پشت و سایر عضلات حمایت کننده.
تمرینات انعطاف پذیری: کشش ملایم برای بهبود دامنه حرکتی و کاهش سفتی عضلات.
آموزش وضعیت بدن: تکنیک هایی برای بهبود وضعیت بدن و کاهش فشار بر روی کمر.
آموزش عملکردی: تمریناتی برای افزایش توانایی انجام فعالیت های روزانه به صورت ایمن.
4. مرحله توانبخشی پیشرفته (3-6 ماه)
تقویت پیشرونده: تمرینات تقویتی شدیدتر و متنوع تر متناسب با پیشرفت بیمار.
آموزش تعادل و هماهنگی: تمریناتی برای بهبود ثبات و هماهنگی.
آموزش خاص فعالیت: آموزشی که بر فعالیت های خاص سبک زندگی یا شغل بیمار تمرکز دارد.
5. توانبخشی طولانی مدت
برنامه ورزش خانگی: یک برنامه ورزشی مناسب که بیمار می تواند به طور مستقل ادامه دهد.
آموزش: راهنمایی در مورد اصلاحات سبک زندگی، تنظیمات ارگونومیک و استراتژی هایی برای جلوگیری از آسیب های آینده.
تکنیک های فیزیوتراپی
درمان دستی: تکنیک هایی مانند تحرک و دستکاری برای بهبود عملکرد مفصل.
آب درمانی: تمرینات مبتنی بر آب برای کاهش بار روی ستون فقرات و در عین حال امکان حرکت.
الکتروتراپی: استفاده از روش هایی مانند TENS (تحریک الکتریکی عصب از طریق پوست) برای تسکین درد.
حمایت روانی
مشاوره: پرداختن به جنبه های روانشناختی بهبودی، مانند اضطراب یا افسردگی.
حمایت انگیزشی: تشویق و حمایت برای حفظ انگیزه و مشارکت بیمار در توانبخشی.
بیشتر بخوانید : بهترین درمان کمردرد
مزایای فیزیوتراپی پس از جراحی کمر و ستون فقرات
1. مدیریت درد
کاهش درد پس از عمل: تکنیک های فیزیوتراپی مانند درمان دستی، حرکت بافت نرم و تمرینات خاص می تواند به کاهش درد و ناراحتی کمک کند.
کاهش اتکا به داروهای ضد درد: با مدیریت درد از طریق ابزارهای فیزیکی، بیماران ممکن است به داروهای مسکن کمتری نیاز داشته باشند و خطر وابستگی و عوارض جانبی را کاهش دهد.
2. بهبود تحرک و انعطاف پذیری
بازیابی حرکت: تمرینات و کشش های هدفمند می توانند به بازیابی الگوهای حرکتی طبیعی و بهبود دامنه حرکتی کمک کنند.
پیشگیری از تشکیل بافت اسکار: تکنیک های مورد استفاده در فیزیوتراپی می تواند تشکیل بافت اسکار را به حداقل برساند که می تواند حرکت را محدود کند.
3. تقویت عضلات
بازسازی قدرت: پس از جراحی، عضلات به دلیل عدم تحرک ضعیف می شوند. فیزیوتراپی بر تقویت این عضلات برای حمایت از ستون فقرات تمرکز دارد.
ثبات مرکزی: تقویت عضلات مرکزی برای سلامت ستون فقرات بسیار مهم است و خطر آسیبهای بعدی را کاهش میدهد.
4. بهبود عملکرد
بازگشت به فعالیت های روزانه: فیزیوتراپی به بیماران کمک می کند تا توانایی انجام فعالیت های روزمره را به طور مستقل به دست آورند.
بهبود وضعیت و تراز: آموزش و ورزش می تواند وضعیت بدن را بهبود بخشد و فشار بر ستون فقرات را کاهش دهد.
5. کاهش عوارض
پیشگیری از عوارض: موبیلیزاسیون زودهنگام و تمرینات خاص می تواند به پیشگیری از عوارضی مانند ترومبوز ورید عمقی (DVT) و آمبولی ریوی (PE) کمک کند.
به حداقل رساندن خطر آسیب مجدد: با بهبود قدرت، انعطاف پذیری و حرکت عملکردی، فیزیوتراپی خطر آسیب مجدد را کاهش می دهد.